Rozliczenie podatku i pozyskanie zasiłków dla Polaków pracujących za granicą

W jakim kraju rozliczać podatki? Czyli spór wokół rezydencji podatkowej

Kwestia rozliczenia podatkowego spędza sen z powiek wielu Polakom. Czy pracując tylko za granicą, trzeba składać PIT w Polsce? Co uczynić w sytuacji, gdy rodzina mieszka w Polsce, a podatnik pracuje za granicą? Gdzie taka osoba ma rezydencję podatkową? Wiele podobnych pytań nurtuje naszych klientów na co dzień. Dlatego postaramy się odpowiedzieć na część z nich.

Najważniejszy pierwszy krok

To, czy masz obowiązek rozliczenia i wykazania zagranicznych dochodów w Polsce, zależy od tego, czy posiadasz nieograniczony lub ograniczony obowiązek podatkowy w naszym kraju. Dlatego pierwszym krokiem jest ustalenie powyższej kwestii. Dzięki temu będziesz wiedział, czy jesteś rezydentem czy nierezydentem oraz czy w związku z tym musisz składać PIT w polskim fiskusie.

Nieograniczony czy ograniczony obowiązek podatkowy?

Osoba fizyczna, która ma miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlega obowiązkowemu rozliczeniu wszystkich osiągniętych dochodów w ojczyźnie. Oznacza to, że podatnik, który otrzymywał wynagrodzenie w Polsce i za granicą w danym roku podatkowym oraz mieszka w naszym kraju, ma obowiązek złożenia zeznania podatkowego w ojczyźnie. Musi więc wykazać polskie i np. niemieckie dochody w zeznaniu podatkowym na PIT. Źródło pochodzenia jego pensji nie ma znaczenia. Natomiast osoby fizyczne, które nie mają miejsca zamieszkania na terytorium Polski, podlegają ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Czyli wykazują w zeznaniu tylko dochody osiągane na terytorium Polski. Pozostałe kwoty osiągnięte przez takiego podatnika za granicą, nie podlegają opodatkowaniu w ojczyźnie. Zdarza się jednak, że na potrzeby zagranicznego rozliczenia, będzie trzeba wykazać dochody z zagranicy w Polsce. Posłużymy się poniższym przykładem, by lepiej zrozumieć kwestię obowiązku podatkowego.

Pan Tomasz ma miejsce zamieszkania w Polsce, gdzie jest zatrudniony na czas nieokreślony na podstawie umowy o pracę. Dochód ten, to jego główne źródło utrzymania. W czasie urlopu wypoczynkowego Pan Tomasz wyjechał do pracy do Niemiec na dwa miesiące. Wynagrodzenie, które otrzymał zostało opodatkowane na terenie naszego zachodniego sąsiada. Czy Pan Tomasz musi rozliczać w ojczyźnie wszystkie dochody – te z Polski, jak i z Niemiec? Odpowiedź brzmi TAK. Pan Tomasz ma miejsce zamieszkania w naszym kraju. Tutaj więc podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, co niesie ze sobą obowiązek wykazania wszystkich zarobków osiągniętych w danym roku podatkowym, również tych za granicą. Niemieckie wynagrodzenie nie zostanie podwójnie opodatkowane, gdyż zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania, dochód tam uzyskany jest zwolniony z opodatkowania w Polsce. Brany jest on jednak pod uwagę przy obliczaniu stopy procentowej, na podstawie której ustalana jest wysokość podatku. Dzieje się tak za sprawą metody unikania podwójnego opodatkowania wynikającej z umowy zwartej pomiędzy Polską i Niemcami, opartej o zasadę „wyłączenia z progresją” w odniesieniu do dochodów z pracy najemnej.

Miejsce zamieszkania na terenie Polski

Ustalenie miejsca zamieszkania jest konieczne, by określić obowiązek podatkowy. Podatnik posiada je w Polsce jeśli:

• na terytorium naszego kraju znajduje się jego centrum interesów osobistych lub gospodarczych – inaczej zwane centrum interesów życiowych albo
• przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym (spójnik „albo” oznacza, że spełnienie chociaż jednego warunku, pozwala uznać podatnika za osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce).

Mówiąc prościej, osoby, które spędziły w Polsce minimum pół roku, którego dotyczy rozliczenie, mają obowiązek rozliczyć się w naszym kraju i wykazać wszystkie osiągnięte dochody. Podatnicy, którzy większość roku spędzili za granicą, muszą ustalić, gdzie znajduje się ich centrum interesów życiowych. 

Centrum interesów życiowych

Pojęcie to oznacza posiadanie ścisłych powiązań osobistych lub gospodarczych z Polską. Przy ustalaniu centrum interesów życiowych bierze się pod uwagę takie czynniki jak:

• najbliższa rodzina podatnika mieszka w Polsce np. współmałżonek, dzieci;
• podatnik posiada źródło dochodu na terenie Polski (świadczenia socjalne, praca);
• podatnik jest właścicielem nieruchomości w Polsce i w niej mieszka;
• osoba posiada konto bankowe w Polsce lub inne zobowiązania bankowe: lokata, kredyt, pożyczki;
• pracownik jest objęty ubezpieczeniem w Polsce;
• podatnik jest członkiem partii, stowarzyszenia czy innej organizacji w Polsce.

Czasami wystarczy wystąpienie tylko jednego z nich, a czasami wypadkowa kilku przesądza o rezydencji podatkowej. Jednak największą wagę ma tzw. ognisko domowe - rodzina, rozumiana jako współmałżonek i dzieci. 

Sprawdźmy to na przykładzie Pana Arkadiusza. Jest on pracownikiem firmy budowlanej. Na stałe mieszka z żoną i dziećmi Zgorzelcu. Pracuje na budowach w Niemczech. W czasie pracy mieszka w hotelu robotniczym razem z innymi pracownikami za granicą. Do Polski przyjeżdża na weekendy oraz święta i przebywa wówczas z rodziną. Czy Pan Arkadiusz posiada centrum interesów życiowych w Polsce? Odpowiedź brzmi TAK. Posiada osobiste powiązania z Polską, gdyż tutaj mieszka jego żona i dzieci. Pomimo, że większość czasu przebywa w Niemczech, jest rezydentem podatkowym w Polsce, ponieważ jego centrum interesów osobistych jest w naszym kraju.

Dla porównania spójrzmy dodatkowo na Panią Annę. Urodziła się i jest zameldowana w rodzinnym domu w Gliwicach. Od czterech lat pracuje w Wielkiej Brytanii. Razem z partnerem mieszka tam w wynajmowanym mieszkaniu. Z Polski się nie wymeldowała, przyjeżdża tu do rodziców na święta i podczas urlopu. W Wielkiej Brytanii toczy się jej codzienne życie – chodzi tam do pracy, kina, teatru, na siłownię. Gdzie jest centrum interesów życiowych Pani Anny? Oczywiście, że w Wielkiej Brytanii. Nie ma znaczenia to, że wciąż jest zameldowana w rodzinnym domu. Pani Anna mieszka na stałe z partnerem za granicą, więc tam ma nieograniczony obowiązek podatkowy.

Kwestia centrum interesów życiowych jest sprawą bardzo indywidualną i musi być każdorazowo ustalana w oparciu o konkretną sytuację podatnika. Istnieją różnego rodzaju powiązania z krajami, w których ktoś funkcjonuje obecnie.

Nasi klienci, którzy mają zatrudnienie tylko za granicą lub dodatkowo też w Polsce, mówią czasem, że nie mają pewności - gdzie się rozliczyć. Dlatego warto skierować się do specjalistów z naszej firmy. Rozliczymy Twój podatek w zagranicznym urzędzie, a jeśli jest to wymagane przez tamtejszą skarbówkę – wówczas pomożemy też ze złożeniem PIT w Polsce. Zgłoś się do nas już dziś, by nie umknęły Ci sprawy podatkowe! Formularz kontaktowy znajdziesz z prawej strony --->

Tekst: A. Smukowska

Poprzedni artykuł
Ulgi podatkowe, które warto uwzględnić w rocznym rozliczeniu podatku w Niemczech

Następny artykuł
Niemcy wydłużają termin na złożenie deklaracji podatkowej za rok 2020