Rozliczenie podatku i pozyskanie zasiłków dla Polaków pracujących za granicą

Kirchensteuer - wszystko, co powinieneś wiedzieć o niemieckim podatku kościelnym

Podatek kościelny w Niemczech (Kirchensteuer) to podatek płacony przez obywatela na rzecz wskazanego przez niego kościoła lub związku wyznaniowego. Otrzymują go kościoły katolickie, ewangelickie, starokatolickie i wspólnoty żydowskie, które posiadają osobowość prawną (Körperschaft des öffentlichen Rechts). Inne instytucje religijne i wspólnoty, które nie spełniają tego wymogu, podatku kościelnego nie otrzymują. Są to np. kościoły prawosławne czy muzułmańskie.

Kto musi odprowadzać podatek kościelny, a kto jest z niego zwolniony?

Każda osoba podczas meldowania na terenie Niemiec musi zadeklarować swoje wyznanie lub jego brak. Jeśli podatnik określi, że należy do kościoła katolickiego, będzie miał pobierane składki na jego rzecz. Na karcie podatkowej Lohnsteuerbescheinigung w pozycji nr 6 zostanie wskazana wysokość tego podatku. Jeśli zadeklaruje brak wyznania, rubryka nr 6 będzie pusta.

Odprowadzać podatek kościelny musi również każda osoba, która z chwilą chrztu staje się członkiem wspólnoty kościelnej. Jeśli więc ktoś został ochrzczony jako dziecko, to ponosi skutki decyzji swoich rodziców w życiu dorosłym. Potrącanie podatku kościelnego zaczyna się, gdy ktoś rozpocznie zatrudnienie. Kto jest zwolniony z Kirchensteuer? Przede wszystkim osoby, których roczny dochód nie przekracza kwoty minimum socjalnego (Exstenzminimum). W 2017 r. jest to 8820 EUR. W przypadku rozliczeń wspólnych kwota ta wynosi 17640 EUR rocznie. W takich przypadkach podatnicy nie odprowadzają podatku dochodowego, a więc zwolnieni są również z opłacania podatku kościelnego. Również emeryci i renciści są zwolnieni z Kirchensteuer pod warunkiem, że od swoich dochodów nie odprowadzają podatku dochodowego (Einkommensteuer). Zdarza się, że niemieckie urzędy skarbowe z założenia uznają, że Polacy są katolikami i powinni opłacać podatek kościelny. Wówczas pomimo tego, że na zaświadczeniu od pracodawcy pozycja nr 6 jest pusta, Finanzamt i tak naliczy ten podatek. W takiej sytuacji do wyjaśnienia z urzędem przyda się zaświadczenie Kirchenaustrittsbescheinigung, które otrzymujemy po wystąpieniu ze wspólnoty kościelnej. Warto pamiętać, że jeżeli jesteśmy ochrzczeni, ale nie praktykujemy, wciąż jesteśmy członkami kościoła i podlegamy odprowadzaniu podatku kościelnego w Niemczech.

Ile wynosi podatek kościelny?

Kirchensteuer zazwyczaj wynosi 9% wartości podatku dochodowego. Wyjątek stanowią kraje związkowe Bawaria i Badenia Witenbergia, gdzie stawka wynosi 8%. Choć podatek ten pokrywa 80% wydatków kościołów, nie jest ich jedynym źródłem finansowania. Zarabiają również na prowadzeniu szkół, szpitali, domów spokojnej starości, działalności gospodarczej czy dzierżawie gruntów i wynajmie lokali. Oprócz tego kościoły wspierane są ofiarami wiernych. Pomimo, że liczba wiernych w kościele katolickim i ewangelickim wciąż spada, dobra sytuacja gospodarcza i wzrastające płace przyczyniają się do pomnażania wpływów do kościelnych kas. Za 2015 rok kościoły otrzymały ponad 11 milionów euro!

Na co kościoły przeznaczają podatek kościelny?

Niemieckie kościoły funkcjonują bardziej na zasadzie firm – zatrudniają na etat wiele osób świeckich. Podatek kościelny umożliwia pokrywanie kosztów ich pracy oraz utrzymywanie prowadzonych przez kościoły domów opieki, ośrodków dla uchodźców, a także instytucji kształcenia, takich jak seminaria, akademie, szkoły czy przedszkola. Z podatku kościelnego pokrywane są wydatki związane z duszpasterstwem, czyli wynagrodzeniami księży i utrzymaniem samych świątyń. Finansowanie niemieckich kościołów jest jawne. Sprawozdania finansowe publikowane są w Internecie.

Czy istnieją inne rodzaje podatku kościelnego?

W Niemczech wyróżniamy kilka rodzajów podatku kościelnego. Poza podstawowym, który wynosi 8 lub 9% i jest pobierany od podatku dochodowego (nie od dochodu), istnieje jeszcze podatek kościelny od nieruchomości oraz specjalny dla osób nienależących do kościoła.

Podatek kościelny nieruchomości funkcjonuje tylko w wybranych landach i jest pobierany przez samorządy razem z podatkiem od nieruchomości (Grundsteuer). Jeśli podatnik posiada dom lub mieszkanie i należy do kościoła, będzie musiał dodatkowo zapłacić od 2 do 10% podatku kościelnego. Wyobraźmy sobie, że ktoś mieszka w landzie, gdzie pobierany jest dodatkowy podatek kościelny od nieruchomości i posiada dom. W związku z tym osoba ta musi opłacać podatek od nieruchomości, który wynosi na przykład 50 euro. Dodatkowo musi opłacić podatek kościelny od  nieruchomości, który wynosi w tym landzie 10%. W takiej sytuacji podatnik ten zapłaci łącznie 55 euro tych dwóch podatków. Jeśli podatnik nie jest zarejestrowany w kościele – nie będzie musiał odprowadzać dodatkowej daniny.

W Niemczech funkcjonuje jeszcze specjalny podatek na rzecz kościoła (Besonderes Kirchgeld) – prześmiewczo nazywany przez Niemców podatkiem od pogaństwa, gdyż płacą go osoby nienależące do kościoła, ale które rozliczają się wspólnie z małżonkiem należącym do wspólnoty religijnej. Ten rodzaj podatku również jest naliczany tylko przez wybrane diecezje. Im wyższy dochód mają małżonkowie, tym wyższa jest procentowa stawka tego podatku – kształtuje się od 0,25% do 1,2% rocznego przychodu.

Podatek kościelny, a wystąpienie z kościoła

Chęć wystąpienia z kościoła należy zgłosić w Urzędzie Stanu Cywilnego (Standesamt). Wyjątkiem jest jeden kraj związkowy Brema, gdzie prośbę swą kieruje się bezpośrednio do parafii. Aby wystąpić ze wspólnoty należy ponieść opłatę urzędową (Austrittsgebühr), która waha się od 5 do 60 euro w zależności od landu (Brandenburgia nie pobiera opłat). Warto też zachować oryginał zaświadczenia, które wystawia urząd (Kirchenaustrittsbescheinigung). Będzie przydatne w szczególności, gdy podatnik będzie zmieniał miejsce zamieszkania czy pracy. Kościół w regionie niekoniecznie będzie wiedział o jego apostazji.

Rozliczenie wspólne, a Kirchensteuer

Dochód małżonków zostaje zsumowany i podzielony na pół. Mąż oraz żona odprowadzają podatek do zadeklarowanej wcześniej wspólnoty, który naliczany jest na podstawie średniej z dochodu małżeńskiego. W sytuacji, gdy jeden z małżonków nie należy do żadnego wyznania i nie opłaca Kirchensteuer, a także zarobił więcej niż jego partner/ka – wówczas i tak jest zobowiązany do odprowadzania podatku. Wspólny dochód jest wtedy opodatkowany na rzecz kościoła drugiego małżonka.

Jakie konsekwencje pociąga za sobą niepłacenie podatku kościelnego?

W niektórych krajach związkowych niepłacenie podatku kościelnego jest przestępstwem. Jeśli podatnik w sposób legalny chce uwolnić się od płacenia daniny, może po prostu wystąpić z kościoła. Należy pamiętać jednak, że informacja ta będzie automatycznie przekazywana do odpowiedniej wspólnoty w Polsce. Taka decyzja skutkuje tym, że przestajemy być członkami kościoła w ogóle, a nie tylko na terenie Niemiec. W razie gdybyśmy chcieli przystępować w Polsce do sakramentu eucharystii, być ojcem chrzestnym/matką chrzestną, czy wziąć ślub, czekają nas problemy.

Czy można odzyskiwać podatek kościelny?

Rozróżniamy 3 rodzaje podatku w Niemczech: zwykły, solidarnościowy i kościelny. Nasza firma zajmuje się odzyskaniem całości podatku, z podatkiem kościelnym włącznie (jeśli dany podatnik taki podatek opłacał). Do odzyskania podatku kościelnego nie wymagamy żadnych dodatkowych zaświadczeń. Wystarczy standardowy komplet dokumentów. Zwrot podatku, który odzyskujemy dla Klientów zawsze zawiera w sobie już podatek kościelny. Jedynym wyjątkiem jest Bawaria, w której podatek kościelny nie jest rozliczany bezpośrednio przez urząd skarbowy, tylko przez urząd kościelny. Dlatego dla mieszkańców Bawarii zwrot podatku kościelnego przychodzi zawsze z urzędu kościelnego osobno.

Jeśli chcą Państwo powierzyć swoje rozliczenia specjalistom i odzyskać maksymalną kwotę podatku z podatkiem kościelnym włącznie, zapraszamy do naszej firmy.  

Poprzedni artykuł
Wyjeżdżasz z Anglii? Nie zapomnij o podatku!

Następny artykuł
Odzyskaj podatek z Austrii